Parafin mumi

Parafin mumi (yoki neft mumi) 20 dan 40 gacha uglerod atomlarini oʻz ichiga olgan uglevodorod molekulalari aralashmasidan iborat boʻlgan neft, koʻmir yoki neft slanetsidan olingan yumshoq, rangsiz qattiq modda. Xona haroratida qattiq va taxminan 37°C (99°F) dan yuqori haroratda eriy boshlaydi^[1], qaynash nuqtasi 370°C (698°F) dan yuqori^[2]. Parafin mumi uchun keng tarqalgan maxsulotlar orasida soqol moylari, elektr izolyatsiyasi va shamlar mavjud^[3]. Boʻyalgan kerosin mumidan rangli qalamlar ishlab chiqarish mumkin. U kerosin va baʼzan kerosin deb ataladigan boshqa neft mahsulotlaridan farq qiladi^[4].

Boʻyalmagan, hidsiz kerosin shamlar koʻk-oq rangga ega. Kerosin mumi birinchi marta 1830-yilda Germaniyada Karl von Reichenbach tomonidan yaratilgan va sham tayyorlash texnologiyasida katta natijalar koʻrsatgan, chunki u yogʻli shamlardan koʻra toza, yaxshi yonadi va ishlab chiqarish arzonroq^[5].

Kimyoda kerosin alkan bilan sinonim sifatida ishlatiladi, umumiy formulasi C_nH_2n+2 boʻlgan uglevodorodlar hisoblanadi. Bu nom lotincha parum („juda oz“) + affinis soʻzidan olingan boʻlib, kerosinning reaktiv tabiatiga ishora qiluvchi „yaqin yoʻqligi“ yoki „reaktiv etishmasligi“ degan maʼnoni anglatadi^[6].

1. ↑ Freund, Mihály. Paraffin products: properties, technologies, applications. Amsterdam, The Netherlands: Elsevier, 1982 — 121 bet. ISBN 978-0-444-99712-8. 
2. ↑ „Paraffin Wax“. Chemical book. Qaraldi: 25-oktabr 2013-yil.
3. ↑ Raw materials and candles production processes (Wayback Machine saytida 2020-03-21 sanasida arxivlangan), AECM
4. ↑ Charles B. Willingham. „Research Paper RP1670 | Vapor Pressures and Boiling Points of Some Paraffin, Alkylcycopentane, Alkylcyclohexane and Alkylbenzene Hydrocarbons“. National Institute of Standards and Technology. US Department of Commerce National Bureau of Standards.
5. ↑ „History of Candles“. National Candle Association. Qaraldi: 25-fevral 2016-yil.
6. ↑ „Paraffin, n“,Oxford English Dictionary. Oxford, England: Oxford University Press, 2009-yil mart.